Ηφαιστειακά αμπελοτόπια
Ηφαιστειακά αμπελοτόπια στην Ελλάδα παρατηρούνται αποκλειστικά στον αμπελώνα της Σαντορίνης, όπου τα αμπέλια είναι φυτεμένα πάνω σε ένα λευκό στρώμα κισσήρεως, θηραϊκής γης και ελαφρόπετρας, το οποίο έχει βάθος από 30, έως κατά τόπους και 50 μέτρα και αποτέθηκε από τις αλλεπάλληλες εκρήξεις του ηφαιστείου, στο πέρασμα του χρόνου. Έτσι, τα αμπελουργικά εδάφη του νησιού είναι πολύ βαθιά, αμμώδους σύστασης, με μηδενική σχεδόν άργιλο και οργανική ουσία, με αποτέλεσμα να μην ενδημεί η φυλλοξήρα. Το μητρικό αυτό υλικό εμπλουτίζει το έδαφος σε ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρο και πυρίτιο, αλλά είναι φτωχό σε κάλιο, γεγονός που πιθανότατα συνδέεται με την ιδιαίτερα υψηλή οξύτητα των σταφυλιών κατά την πλήρη ωρίμαση. Η χαμηλή γονιμότητα και υδατοχωρητικότητα του εδάφους αντισταθμίζεται από την ικανότητα διείσδυσης της ρίζας της αμπέλου σε μεγάλο βάθος, λόγω της χαλαρής σύστασης του εδάφους. Επειδή, μάλιστα, κάθε 80 περίπου χρόνια, οι αμπελιές (κουλούρες) της Σαντορίνης καρατομούνται στο επίπεδο του εδάφους, ώστε το «καλάθι» να ανανεωθεί χωρίς εκρίζωση των πρέμνων, η πραγματική ηλικία και το τελικό βάθος του ριζικού συστήματος του αμπελώνα της Σαντορίνης παραμένουν άγνωστα!
