Χειρωνακτικές αμπελουργικές εργασίες
Πριν από την εισαγωγή των μηχανών, οι ελληνικοί αμπελώνες καλλιεργούνταν με χειρωνακτικές αμπελουργικές εργασίες, ακολουθώντας μια αμπελουργική παράδοση αιώνων.
Οι χειρωνακτικές αμπελουργικές εργασίες, που εξακολουθούν να εφαρμόζονται και σήμερα στην Ελλάδα, αποτελούν μερικές από τις σημαντικότερες για την παραγωγή κρασιών υψηλής ποιότητας. Οι κυριότερες από αυτές είναι οι εξής:
• Ο χειρωνακτικός τρύγος, εργασία που γίνεται σε όλη σχεδόν την αμπελουργική Ελλάδα, αποκλειστικά με αυτόν τον τρόπο, για όλες τις ποικιλίες, με αποτέλεσμα το σταφύλι να μην καταπονείται από τις τρυγητικές μηχανές.
• Η τεχνική του κλαδέματος, εργασία που προϋποθέτει αμπελουργική γνώση και τέχνη και γίνεται από έμπειρους κλαδευτές, οι οποίοι γνωρίζουν τις ιδιαιτερότητες κάθε ποικιλίας και χρησιμοποιούν ειδικά κλαδευτήρια και αμπελουργικά ψαλίδια, χωρίς να αφήνουν «πληγές» στους βλαστούς. Υπάρχουν μάλιστα πολλά μοναδικά κλαδέματα, όπως είναι για παράδειγμα η κουλούρα της Σαντορίνης, που εκτός των άλλων απαιτούν γνώσεις «πλεξίματος» των βλαστών με το χέρι.
• Σε πολλούς ορεινούς αμπελώνες, εξαιτίας της μεγάλης κλίσης του εδάφους, είναι πολύ δύσκολη η χρήση μηχανών (καλλιεργητές, τρακτέρ, φρέζες κ.ά.), οπότε απαιτούνται χειρωνακτικές αμπελουργικές εργασίες. Εκεί μάλιστα που υπάρχουν πεζούλες οι αμπελουργικές εργασίες γίνονται αποκλειστικά με το χέρι.
Ωστόσο, η αμπελοκαλλιέργεια της Ελλάδας παρακολουθεί τις εξελίξεις, με αποτέλεσμα τα τελευταία χρόνια, οι καλλιεργητικές τεχνικές του αμπελιού να έχουν εκσυγχρονιστεί. Έτσι, όπου είναι δυνατό, μέρος των αμπελουργικών εργασιών, κυρίως αυτών που δεν επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα του παραγώμενου σταφυλιού, γίνεται και με μηχανικά μέσα, κατά κανόνα τελευταίας τεχνολογίας. Ακόμα και τότε όμως, οι σχετικά μικρές εκτάσεις των αμπελουργικών εκμεταλλεύσεων επιτρέπουν ή επιβάλλουν σε αρκετούς παραγωγούς χειρωνακτικές αμπελουργικές εργασίες, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Τέτοιες είναι οι εξής:
• σκάψιμο,
• ξελάκκωμα,
• τσάπισμα,
• βλαστολόγημα,
• κορφολόγημα,
• ξεφύλλισμα,
• αραίωση φορτίου (πράσινος τρύγος) και
• επιλεκτικά ραντίσματα / θειαφίσματα.
