Το κρασί ως τρόφιμο
Το κρασί ως τρόφιμο λειτούργησε στην Ελλάδα καταλυτικά για χιλιετίες, αποτελώντας έναν διατροφικό πυλώνα. Ήδη από τους προϊστορικούς χρόνους, το αμπέλι ήταν μια πανελλαδική καλλιέργεια και το κρασί αποτελούσε όχι απλώς ένα ποτό, αλλά καθημερινή τροφή. Δεν συνόδευε μόνο το φαγητό• ήταν φαγητό. Αλλά και για τους Έλληνες της κλασικής εποχής, ο οίνος ήταν βασικό αγροτικό προϊόν και ταυτόχρονα τρόφιμο, με πλούσια θρεπτική και διατροφική αξία. Οι γλυκείς μέλανες οίνοι της αρχαιότητας ήταν μια εξαιρετική και καθημερινή πηγή λήψης θερμίδων, διαθέσιμη όλο το χρόνο.
Οι ελληνικοί αμπελώνες, οι γηγενείς ποικιλίες και ο ήλιος του Αιγαίου πελάγους προίκιζαν τους ελληνικούς οίνους με αντοχή στη μεταφορά και στο χρόνο. Έτσι, στις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης, στις σκληρές γεωργικές εργασίες, στα μακρινά ταξίδια, στους αναπόφευκτους πολέμους, το κρασί ως τρόφιμο ήταν κάτι παραπάνω από ευεργετικό. Μια κούπα κρασί δυνάμωνε και τόνωνε τον οργανισμό, αλλά και το ηθικό. Πολύ αργότερα, κατά τα δύσκολα χρόνια της κατακτημένης Ελλάδα, όπως ήταν αυτά της Τουρκοκρατίας, στους αιώνες που η υπόλοιπη Ευρώπη ζούσε την αναγέννησή της, η θρεπτική αξία του κρασιού ήταν απαραίτητη, για τις σκληρές συνθήκες διαβίωσης. Αλλά ακόμα και στα πιο πρόσφατα χρόνια, μια συνηθισμένη τροφή της ελληνικής υπαίθρου, με ρίζες στην αρχαιότητα, ήταν το βουτηγμένο σε κρασί ψωμί. Δεν αποτελεί άλλωστε παρά μια... οινική παραλλαγή του ομηρικού Κυκεώνα (νερό, κριθάρι και βότανα).
Δεν ήταν όμως μόνο το κρασί ως τρόφιμο που βοήθησε τους Έλληνες (από τους αρχαίους έως του κατά πολύ μεταγενέστερους χρόνους), αλλά και το κρασί ως γιατρικό. Από πολύ παλιά, το κρασί θεωρείτο θεραπευτικό, τόσο μόνο του, όσο και με την προσθήκη βοτάνων. Είχε ανέκαθεν και χαρακτήρα «φαρμάκου», λόγω της τονωτικής, της θερμαντικής, της «αποστειρωτικής», αλλά και της ευφραντικής δράσης του. Φυσικά, η έννοια του μέτρου συνόδευε την κατανάλωσή του, που στην αρχαία Ελλάδα γινόταν σχεδόν πάντα μετά από ανάμειξη με νερό. Ο αθηναίος πολίτης άρχιζε την ημέρα του με ένα ποτήρι κρασί (κεκραμένος –με νερό– οίνος), ενώ συμμετείχε τακτικά στα συμπόσια, κατά τα οποία η πόση κρασιού (αποφεύγοντας τη μέθη) και η φιλοσοφία κυριαρχούσαν. Σε άλλες περιπτώσεις, η ανάμειξη αυτή αποστείρωνε μερικώς το αμφίβολης ποιότητας νερό.
