Ιστορικοί αμπελώνες Βόρειας Ελλάδας

Στους ιστορικούς αμπελώνες Βόρειας Ελλάδας και πιο συγκεκριμένα στη Μαρώνεια Θράκης, παραγόταν ο ονομαστός Ισμαρικός οίνος ή Μαρωνίτης οίνος (ανάλογα με την εποχή). Ο Όμηρος θέλει το μαύρο αυτό γλυκό κρασί να είναι το αγαπημένο του Οδυσσέα, με το οποίο μέθυσε τον Κύκλωπα Πολύφημο, που είχε άγνοια την έννοιας του μέτρου, της λελογισμένης κατανάλωσης και της ελληνικής οινικής κουλτούρας. Η Μαρώνεια παρήγαγε ανέκαθεν εξαιρετικά κρασιά, με παρένθεση τα χρόνια της τουρκικής κατοχής, όπου η αμπελοκαλλιέργεια είχε σχεδόν εγκαταλειφθεί, μέχρι που αναβίωσε πρόσφατα.

Το ταξίδι στους ιστορικούς αμπελώνες Βόρειας Ελλάδας συνεχίζεται με τη Μακεδονία. Στο Παγγαίο όρος (Βίβλινα όρη), ανάμεσα στο σημερινό αμπελώνα Δράμας και Καβάλας, παραγόταν ο ονομαστός Βίβλινος οίνος, από κλήματα της βιβλίας αμπέλου. Στην περιοχή αυτή ήταν και η μακεδονική πόλη των Φιλίππων με μεγάλη οινική παράδοση. Πιο δυτικά, στον αμπελώνα στη Χαλκιδική, ο πιο ονομαστός οίνος ήταν ο λευκός οίνος Μένδης. Για πολλούς αιώνες συγκαταλεγόταν μέσα στους διάσημους και ιδιαίτερα εμπορικούς ελληνικούς οίνους, ενώ και άλλες περιοχές της Χαλκιδικής ακολουθούσαν με τα κρασιά τους (οίνος Τορώνης και οίνος Ακάνθου). Στη Βυζαντινή εποχή, η αμπελοκαλλιέργεια εδώ βρέθηκε σε μεγάλη άνθηση. Στη χερσόνησο του όρους Άθω, όπου υπήρχαν τα μοναστήρια του Αγίου Όρους, αναπτύχθηκε μεγάλη παράδοση στην οινοποίηση, αλλά και στην απόσταξη, που φτάνει έως τις μέρες μας. Ακόμα πιο δυτικά, στην Πέλλα, πρωτεύουσα των Μακεδόνων, παραγόταν ονομαστός οίνος, που γνώρισε μεγάλες δόξες, τόσο στους κλασικούς, όσο και στους ελληνιστικούς χρόνους. Ο οίνος παραγόταν από την πελλαία σταφυλή και επηρέασε καθοριστικά και την τέχνη της περιοχής. Βαδίζοντας πάντα δυτικά, στους ιστορικούς αμπελώνες Βόρειας Ελλάδας απαντάται η, περίφημη για τα κρασιά της, Νάουσα. Οι περιηγητές που ταξίδευαν επί Τουρκοκρατίας και κατά το 19ο αι. στην περιοχή εκθείαζαν τα κρασιά της. Ο προικισμένος αμπελώνας στη Νάουσα, στον οποίο καλλιεργείται το ξινόμαυρο, έδινε εκλεκτά κόκκινα κρασιά παλαίωσης, που έκαναν τους γάλλους ταξιδιώτες να τα συγκρίνουν με τα διάσημα κρασιά της χώρας τους. Κατεβαίνοντας νοτιότερα, συναντάται η Σιάτιστα, όπου στα χρόνια της Τουρκοκρατίας υπήρχε σπουδαίος αμπελώνας, που έφτασε στην ακμή του το 19ο αι. Καταστράφηκε, όμως, με τη φυλλοξήρα και τη μετανάστευση που ακολούθησε, ενώ σήμερα γίνονται προσπάθειες για την αναβίωσή του. Διάσημα ήταν τα λιαστά κρασιά και τα αεριστά κρασιά, που παράγονταν από μοσχόμαυρο.

Ακόμα πιο νότια, στην Ήπειρο, οι ιστορικοί αμπελώνες Βόρειας Ελλάδας φτάνουν στο νότιο όριό τους, με τον ονομαστό ορεινό αμπελώνα Ζίτσας, που αναφέρεται από περιηγητές του 19ου αι., για τα αφρώδη κρασιά του, από την ποικιλία ντεμπίνα.